"ΣΑΜΙΑΚΟΝ ΒΗΜΑ": Επιβαλλόμενο Πανσαμιακό συνέδριο

4 Νοε 2022

Επιβαλλόμενο Πανσαμιακό συνέδριο - Γράφει ο Γιακουμής Αμυρσώνης

Ο γεωπόνος, π. πρόεδρος Κοκκαρίου, Γιακουμής Αμυρσώνης, αρθρογραφεί με αφορμή τις πρόσφατες, τεράστιες καταστροφές, που σημειώθηκαν σε Ηράκλειο και Σητεία Κρήτης, από τις πλημμύρες.

«Θα αναρωτηθείτε τι με έπιασε, καλοκαιριάτικα (γιατί, δυστυχώς για τη γεωργία συνεχίζονται οι καλοκαιρινές συνθήκες, με δίχως βροχή από το Μάρτιο, ευτυχώς όμως για τον τουρισμό), και ξεκινώ άρθρο με την αυστηρή λέξη «επιβάλλεται». Και όμως το επιβάλλεται προήλθε για δύο βασικούς λόγους, από τους πολλούς που υπάρχουν.
Ο πρώτος που μου έδωσε το έναυσμα είναι, διαβάζοντας στην εφημερίδα «ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ» της 6ης Οκτωβρίου 2022, «σε εξέλιξη βρίσκεται το ΙΓ΄ Διεθνές Κρητολογικό συνέδριο μέχρι τις 9 Οκτωβρίου 2022 στον Άγιο Νικόλαο Λασιθίου.

Το 1994 ο εμπορικός δρόμος Κοκκαρίου, 100μ. από τη θάλασσα, είχε μετατραπεί σε ρέμα

Πρόκειται για το μεγαλύτερο συνέδριο διεθνώς, διεξάγεται κάθε τέσσερα χρόνια και αφορά την αρχαιολογία, την ιστορία, τις τέχνες και την εθνογραφία της Κρήτης». Δεν αναφέρει τη λέξη γεωργία διότι το πρόβλημα το αγροτικό το έχουν επιλύσει οι Κρήτες αφού το 1964 είχαν ακούσει έναν προοδευτικό Ολλανδό που τους προώθησε στα θερμοκήπια με κηπευτικά και σήμερα έχουν αναπτύξει ό,τι μπορούν να αξιοποιήσουν όπως κηπευτικά, ελαιοκομία, αμπελουργία, ανθοκομία μέχρι και την πολύχαρη χαρουπιά.

Εντύπωση μου έκανε το ΙΓ΄ συνέδριο που γίνεται κάθε τέσσερα χρόνια. Λυπάμαι που και εδώ έγιναν κάποια συνέδρια αλλά δυστυχώς δεν καταλήξαμε στα πέντε έως έξι βασικά σημεία που θα αποτελούσαν τις «ράγες» που πρέπει να κινηθούμε για να προκόψουμε και να προφυλαχθούμε. Την αναγκαιότητα του συνεδρίου, του σοβαρού συνεδρίου, την είχα διακρίνει από χρόνια και μάλιστα τότε που ήταν βουλευτής η συνάδελφος (από Γεωπονικής άποψης) κ. Αγνή Καλογερή. Της το είχα προτείνει να κάνει ένα συνέδριο ούτως ώστε να ξέρουμε τι θέλουμε κι ο εκάστοτε αντιπρόσωπος στην Βουλή των Ελλήνων να ξέρει τι θέλει και τι να ζητήσει και να μη κάνει άλλα αντί άλλων, ούτε και να πράξει κάτι βασικό που σαν υποψήφιος δεν είχε αναφέρει στον προεκλογικό του λόγο.

Ο δρόμος προς την πλατεία απροσπέλαστος από τα θολά νερά

Η λέξη αγροτικός τομέας στη Σάμο, που αυτός υπήρχε από τα βάθη της μυθολογίας του βασιλιά Αγκαίου που καλλιεργούσε αμπέλια, οι ελάχιστες εναπομείνασες χιλιόχρονες ελιές, οι διάφοροι ποικίλοι μοναδικοί καρποί που της έδωσαν το χαρακτηριστικό «το νησί των μακάρων» και το λεχθέν εκ του ποιητή Μενάνδρου «Σάμος και ορνίθων γάλα φέρει». Χαρακτηριστικά που έδωσαν ζωή ανά χιλιετηρίδες στο ηλιόλουστο και εύκρατο αυτό τόπο που μέχρι και σήμερα προσφέρει και θα προσφέρει χρυσά παγκοσμίως και εθνικά μετάλλια, δυστυχώς χωλαίνει.

Ο κεντρικός δρόμος και οι χώροι στάθμευσης πλημμυρισμένα

Ο τουρισμός που ξεκίνησε να αναπτύσσεται πριν από 50 χρόνια, αφού είχε και έχει όλες τις προϋποθέσεις, όπως κλιματολογικές συνθήκες άριστες, περιβάλλον στεριανό, παραθαλάσσιο και θαλασσινό μοναδικό, η άλλοτε Υδρίλη, μέχρι και σήμερα με άφθονα νερά, ιστορία, πολιτισμό, είδη διατροφής όσο λίγα σημεία επί της γης, και ενώ θα μπορούσε να είχε μεγαλουργήσει, δυστυχώς δε βρίσκεται εκεί που θα έπρεπε.

Ο δεύτερος λόγος που με κέντρισε ήταν το ακραίο συμβάν που έλαβε χώρα στα μέρη του Ηρακλείου Κρήτης, με την μη αναμενόμενη κακοκαιρία, που ενώ μετεωρολογικώς την υπολόγιζαν σε 30 έως 40 χιλιοστά βροχόπτωση, έπεσαν όπως λένε και γράφουν 140 χιλ. σε ελάχιστη ώρα. Το ακραίο αυτό συμβάν όπου και να συνέβαινε τα ίδια αποτελέσματα θα είχε. Και μάλιστα όταν γίνεται σε καλοκαιρινούς μήνες, που το χώμα είναι ξερό και δεν προλαβαίνει η γη να το απορροφήσει, με αποτέλεσμα λόγω και της μεγάλης κλήσης του εδάφους να αυξάνεται η ταχύτητα της ροής και στο τέλος να μετατρέπεται σε ορμητικό χείμαρρο, εκτός και αν υπήρχε μέριμνα για αυτά τα δεδομένα, όπως ευτυχώς υπάρχει μέριμνα στον κατασκευαστικό κανονισμό που έχει αποδειχθεί άριστος ακόμη και στα 7 Ρίχτερ.

Πλημμυρισμένο σπίτι της 30ής Νοεμβρίου 2001

Τα συχνά επαναλαμβανόμενα ακραία φαινόμενα τα τελευταία χρόνια, οι επαΐοντες τα αποδίδουν στο φαινόμενο της κλιματικής αλλαγής, αφού ποτέ δεν είχαν λείψει, όμως τις τελευταίες δεκαετίες γίνονται πιο συχνά οι νεροποντές, οι καταιγίδες, οι ανεμοστρόβιλοι, οι τυφώνες.

Και γιατί με έκανε αυτό να το γράψω και να εμφανίσω τον προβληματισμό μου;

Α. Διότι όπως είδα από την φωτογραφία η πληγείσα περιοχή της Αγίας Πελαγίας, λέτε και είναι δίδυμη με την περιοχή του Κοκκαρίου Σάμου, με τις παραλίες, με τις προεξοχές και με το χείμαρρο να περνά, να διασχίζει τον οικισμό, που εμείς στο Κοκκάρι έχουμε δύο.

Β. Διότι η νοοτροπία που επικρατεί να καθαρίζουμε τα ρέματα το φθινόπωρο, ή όταν πιάσουν οι βροχές είναι λάθος. Δυστυχώς απ’ ότι βλέπω σε πολλά μέρη γίνεται οφθαλμοφανές ότι πάσχουμε από πλάτος και διαμόρφωση των κοιτών των χειμάρρων, αφού τα πλημμυρικά φαινόμενα με τις τόσες καταστροφές, παρουσιάζονται πιο συχνά, και σε διάφορα ελληνικά μέρη.

Όσα είχε αφήσει πίσω της η πλημμύρα της 30ής Νοεμβρίου 2001

Γ. Αυτό αφορά τον άμεσο προβληματισμό για το χωριό μου, που από το 1936 έχω πλημμυρικά στοιχεία μέχρι σήμερα. Έχουμε πλημμυρίσει οκτώ φορές, ξεκινώντας από τον Φεβρουάριο του 1936, το 1945 του Αγίου Στεφάνου, με έμμεσο θύμα από πνευμονία, το 1955, το 1962, 1965, 1994 στις 4 Νοεμβρίου (Φωτογραφίες 1,2,3), που πλημμύρισε και το εργοστάσιο της ΔΕΗ, 1998, 30 Νοεμβρίου 2001 παρόμοια θεομηνία όπως του 1936 που έπεσαν 450 χιλιοστά νερού σε 12 ώρες και ήταν η περίπτωση που πλημμύρισε σχεδόν όλη η Σάμος (Φωτογραφίες 4,5,6).

Δ. Συνέπεσε το Σεπτέμβριο του 2017 να παρευρεθώ σε ένα συνέδριο στη Μυτιλήνη που είχε οργανώσει η Περιφέρεια Βορείου Αιγαίου με το Υπουργείο Περιβάλλοντος και είχε θέμα «διαχείριση πηγών και χειμάρρων» και σε δύο βιβλία είδα να αναφέρονται μόνο οι δυο πλημμύρες, στο Ηραίον και την πλημμύρα στο εργοστάσιο της Δ.Ε.Η. Και κάτι δυστυχώς απογοητευτικό. Από όλες τις υπηρεσίες που είχαν ενημέρωση, ΟΥΔΕΙΣ παρευρέθηκε! Δυστυχώς τα δυο ρέματα στο Κοκκάρι που περνούν μέσα από το χωριό είναι προβληματικά, δηλαδή στενά και πάνω από την επιφάνεια των κτημάτων (Φωτογραφία 7). Άσχημη πρωτοτυπία. Ήταν το όραμα του δημάρχου του Κοκκαρίου το 1903 να τα ενώσει σε ένα σημείο και να τα εκτρέψει εκτός του τότε νεογέννητου οικισμού, που σήμερα είναι όλος ο παραθαλάσσιος αυτός χώρος οικοδομημένος και είναι όλος με ξενοδοχεία και πανσιόν. Δυστυχώς όμως η διχόνοια, η ολέθρια, που γράφει και ο εθνικός μας ποιητής Σολωμός, είχε και εδώ από τότε τα αρνητικά αποτελέσματα. Με το να ακυρωθεί το κερδοφόρο λαχείο που από τα κέρδη έφτιαχνε έργα, όπως είχε προγραμματίσει, λιμάνι, εκκλησία Αγίου Νικολάου, εκτροπή χειμάρρων, δρόμο Κοκκάρι – Μυτιληνιοί, σταμάτησαν άπαντα και το χωριό από τότε μέχρι σήμερα υποφέρει.

Σκέφτομαι σε τι θα διαφέρει το τουριστικό θέρετρο της Κρήτης που μοιάζει καταπληκτικά με το Κοκκάρι, αν συμβεί παρόμοιο καιρικό φαινόμενο και σε μας; Σε τίποτα! Δηλαδή με παράφραση «γαία ύδωρ μιχθήτω».

Το προστατευτικό τσιμέντο της πηγής «Μάνας» σπεπασμένο από τόνους πετρών και άλλων φερτών υλικών, μετά τη θεομηνία της 30ής Νοεμβρίου 2001

Αξίζει λοιπόν τον κόπο να προβληματιστεί η εξουσία για να προλάβουμε τέτοιου είδους καταστροφές στον τόπο μας.

Αυτά και άλλα πολλά βασικά είναι στις προτεραιότητες που πρέπει να έχουν υπόψη τους οι εκάστοτε ευρισκόμενοι στο τιμόνι των εξουσιών, όπως πρόεδροι, δήμαρχοι, αντιπεριφερειάρχες, βουλευτές και να μην επαναπαύονται στις ωραίες στιγμές μόνο, γιατί ο τόπος ο πολύχαρος, ο ευλογημένος, θέλει προστασία και αξιοποίηση, για να παραμείνει ο κόσμος, και ιδίως οι νέοι, σ’ αυτές τις επάλξεις των ακριτικών περιοχών.

Ένα από τα δύο ρέματα του Κοκκαρίου, υπερυψωμένο κατά 4μ., που πολλές φορές είχε σπάσει και πλημμυρίσει το χωριό

Να γιατί απαιτείται να οργανωθεί ένα συνέδριο, που να συζητηθούν τα θέματα του νησιού και να καταλήξουμε σε συμπεράσματα βασικά, ξεκινώντας από το τι έχουμε, τι μπορούμε άλλα να κάνουμε και άλλα να βελτιώσουμε, πάνω στα οποία θα δρουν οι εκάστοτε ηγέτες για το μέλλον αυτού του πολύχαρου τόπου.