Ας δούμε λοιπόν την εμπειρία που αποκτήσαμε στη Σάμο τα τελευταία 30 χρόνια.
Στο ανατολικό τμήμα του νησιού, που απέχει από τα απέναντι Μικρασιατικά παράλια περίπου 1.200 μέτρα (μας χωρίζει ο Επταστάδιος πορθμός) εμφανίστηκαν περίπου το 1994 μερικά ζώα αυτού του είδους στο νησί μας.
Στην ιστορία του νησιού των τελευταίων 200 χρόνων, ανά διαστήματα για διάφορους λόγους, μας ερχόταν κάποιο ζώο από αυτά, αλλά όμως μόλις μαθεύονταν έβγαιναν οι κυνηγοί και το σκότωναν. Σ’ αυτά τα χρόνια μας έχουν επισκεφθεί ένα αιλουροειδές ονομαζόμενο καπλάνι, που πάνω σ΄ αυτό έχει γράψει και το μυθιστόρημα η εκλιπούσα Άλκη Ζέη με τίτλο «Το καπλάνι της βιτρίνας» που υπάρχει βαλσαμωμένο στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας Αιγαίου -Ίδρυμα Κωνσταντίνου και Μαρίας Ζημάλη. Σ’ αυτά τα χρόνια εμφανίστηκε και ένας λύκος. Αμφότερα τα σαρκοφάγα φονεύθηκαν απαλλάσσοντας τους κτηνοτρόφους από τις πολλές ζημιές και τον Σαμιακό λαό από τον διάχυτο φόβο που διέσπειραν.
Τα αγριογούρουνα λοιπόν που εμφανίστηκαν πολλαπλασιάστηκαν και κάποιοι φιλόξενοι – φιλόζωοι κυνηγοί θεώρησαν καλώς να φέρουν κι άλλα αγριογούρουνα από διάφορα εκτροφεία της Βορείου Ελλάδος και της Βουλγαρίας για να εμπλουτίσουν το νησί και με άλλο θήραμα, αφού στο διάστημα αυτό είχαν γλυκαθεί όπως λέμε, γιατί άλλο είναι να σκοτώνεις μία πέρδικα 700 γραμμαρίων, ή ένα λαγό 2 κιλών και άλλο να θηρεύεις ένα αγριογούρουνο των 80, 100, ή 150 έως και 250 κιλών. Μάλιστα εφοδιάστηκαν με ειδικά σκυλιά που τα έφεραν από την Τουρκία, Μακεδονία, Βουλγαρία. Δυστυχώς το 1998 ο Κυνηγητικός Σύλλογος του νησιού ζήτησε από το Υπουργείο να απαγορευτεί το κυνήγι του ζώου αυτού για τρία χρόνια, ούτως ώστε να αυξηθεί ο αριθμός τους για να έχουν άφθονο και αξιόλογο θήραμα.
Αυτό υλοποιήθηκε και πέρασε από την εφημερίδα της κυβέρνησης, αλλά το δεύτερο χρόνο κιόλας, ο αριθμός αυξήθηκε, τα δε λίγα ζώα της αρχικής διατροφής από το δάσος, άφησαν τα δάση με τα βελανίδια και τα χαρούπια και τα ζώα του δάσους κατέβηκαν στα καλλιεργημένα, που εκεί έβρισκαν ευκολότερη τροφή, πιο νόστιμη, που όπως αποδείχτηκε το ζώο είναι παμφάγο, δηλαδή φυτοφάγο, σαρκοφάγο και ό,τι βρίσκεται σε αποσύνθεση. Τότε, μπρος στις καταστροφές που δημιουργούσε ο αυξημένος αριθμός των ζώων το Υπουργείο με νέα εγκύκλιο στην εφημερίδα της κυβερνήσεως αριθμός φύλλου 1120 29 Αυγούστου 2001 κάνει άρση της αριθ.1364/10-9-1999 απόφασης της τριετούς απαγόρευση του κυνηγιού του αγριόχοιρού στην Σάμο για να αυξηθεί ο αριθμός τους, το δεύτερο κιόλας χρόνο κατήργησε την αρχική απόφαση επιτρέποντας το κυνήγι.
Στην παρούσα εγκύκλιο όμως είναι οφθαλμοφανή η αδιαφορία για την καταστροφή της τοπικής Σαμιακής πανίδας. Συνέπεσε όμως την περίοδο αυτή να επέλθει η μεγάλη πυρκαγιά στην Σάμο το 2000, που κάηκαν περίπου 120.000 στρέμματα, με αποτέλεσμα μερικοί βιότοποι του ζώου αυτού να καούν και να μη βρίσκουν τροφή και τόπο για να μείνουν. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να μετακινηθεί σε τόπους σχεδόν όλου του νησιού.
Στο διάστημα αυτό διαπίστωσαν οι υπηρεσίες και οι κάτοικοι τις διατροφικές του προτιμήσεις από τις καταστροφές που δημιουργούσε, που εκτός από τα βελανίδια, (τον καρπό των δρυών) θρέφεται και με χαρούπια, σύκα και σταφύλια, προτιμά όμως τα ζωικά όπως σκουλήκια που βρίσκει στο δάσος και στις καλλιεργημένες εκτάσεις που αρδεύονται τους καλοκαιρινούς μήνες που τότε τα σκουλήκια βγαίνουν στα επιφανειακά στρώματα του εδάφους. Πολλά σκαψίματα που συναντάμε πέριξ του κορμού των δέντρων σε ελιές κι άλλα δέντρα, εκεί, εκτός των γαιοσκωλήκων βρίσκει πολλές ηλικίες των τζιτζικιών που ο βιολογικός τους κύκλος ως γνωστόν επί 15 περίπου χρόνια ζουν υπογείως και θρέφονται, απορροφώντας τους χυμούς από τις ρίζες των δέντρων.
Επίσης στο έδαφος βρίσκει πληθώρα ειδών εντόμων σε διάφορες μορφές. Επί του εδάφους βρίσκει τον αγαπητό του μεζέ τα σαλιγκάρια που κατά την περίοδο των νυχτερινών βροχών ή μεγάλης υγρασίας εξέρχονται, ενώ την ημέρα, επιστρέφουν στα κρησφύγετα που συνήθως είναι οι πέτρινοι τοίχοι, οι επονομαζόμενες πεζούλες ή ξερολιθιές ή αναβαθμίδες που εκεί τα συναντάμε καθ’ όλη την περίοδο του καλοκαιριού που πέφτουνε σε νάρκη. Τα σαλιγκάρια είναι λοιπόν η αιτία που έχουν καταστρέψει χιλιάδες τετραγωνικά μέτρα πεζούλες και μάλιστα από τους προστατευόμενους από την Ουνέσκο ως «Άυλης Κληρονομιάς» που κάποιες έχουν ηλικία μερικών αιώνων και τούτο διότι φτιάχτηκαν επειδή υπάρχει άφθονη πέτρα και πρέπει να προστατευθεί το επικλινές καλλιεργούμενο χώμα.
 |
| Ο γεωπόνος Γιακουμής Ι. Αμυρσώνης |
Σχεδόν το 90% των καλλιεργειών της Σάμου βρίσκεται σε εδάφη με πεζούλες από υψόμετρο μηδέν, εκεί που σπάει το κύμα της θάλασσας, έως το υψόμετρο 800 έως 900 μ. που καλλιεργείται το αρωματικό μοσχάτο αμπέλι. Τροφή του ζώου αυτού είναι ότι ζει και αναπαράγεται επί του εδάφους και γι’ αυτό κοντεύουν να εξαφανιστούν τα τοπικά θηράματα όπως ο λαγός, η πέρδικα και το προστατευόμενο το επονομαζόμενο χρυσό τσακάλι (canis aureus) που τρώει τα μικρά ζώα του. Κάποια χρόνια που ο κυνηγητικός σύλλογος εμπλούτισε τον Σαμιακό χώρο με φασιανούς και αυτούς τους εξαφάνισαν οι αγριόχοιροι όπως εξαφανίζουν και τις χιλιάδες πέρδικες που εμπλουτίζει κάθε χρόνο το Σαμιακό περιβάλλον. Επίσης έχει επιφέρει μεγάλη καταστροφή στον προστατευόμενο χαμαιλέοντα και σε μία μοναδική σαύρα την Σαμία όπως την έχουνε ταξινομήσει οι ειδικοί. Επίσης μερικά άλλα είδη από σαύρες, χελώνες, σκαντζόχοιρους, νυφίτσες, κουνάβια και ότι πουλί φωλιάζει επί του εδάφους. Εν ολίγης άπασα η Σαμιακή πανίδα που ζει επί του εδάφους έχει εξολοθρευθεί .
Δεν αποφεύγουν τον θάνατο όσα αποδημητικά πουλιά περνούν από το νησί μας όπως μπεκάτσες, ορτύκια, πάπιες και τα διάφορα πουλιά που έρχονται στους βάλτους να φωλιάσουν. Να λοιπόν που η κατακόρυφη μείωση των ζώων, των πουλιών, δεν οφείλεται μόνο στα φυτοφάρμακα, και στους κυνηγούς, αλλά στον αόρατο, τον ανυποψίαστο αυτόν κυνηγό – εξολοθρευτή που κάποιοι στα περίχωρα των Αθηνών που τον βλέπουν τον θεωρούν ευτυχία, ενώ είναι δυστυχία .
Στην αύξηση του πληθυσμού συνετέλεσε το γεγονός που τα εισαγόμενα αγριογούρουνα από τα εκτροφεία ήταν υβρίδια, «διασταύρωση αγριόχοιρου με οικόσιτο χοίρο» και ενώ οι αγριόχοιροι σε κάθε γέννα γεννούν δύο έως τρία ζώα το χρόνο, τα υβρίδια εφτά έως δέκα σε κάθε γέννα και ΔΥΟ φορές το χρόνο.
Εν κατακλείδι οι ζημιές που έχουν δημιουργήσει στο διάστημα των 30 χρόνων είναι ολέθριες και ασύλληπτες και κάποιες ανεπανόρθωτες. Οι οικονομικές ζημιές που επιφέρει στον αγροτόκοσμο είναι πολλές και πολύμορφες, αφού πολλοί αμπελουργοί έφτασαν στο σημείο να εγκαταλείψουν τα αμπέλια, γιατί δεν τρυγάνε, εγκαταλείποντας έτσι τον πρωτογενή αιωνόβιο πρώην ακμάζων αγροτικό τομέα. Υπολογίζεται ότι το καλοκαίρι του 2024 κατέστρεψε περίπου χίλιους τόνους σταφύλια. Το ζώο αυτό έχει δημιουργήσει πολλά ατυχήματα σε οδηγούς αυτοκινήτων και δικύκλων με σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία, που ευτυχώς μέχρι στιγμής δεν έχουμε θρηνήσει θύματα, και με πολλές ζημιές επί των οχημάτων
Δεν είναι και δεν πρέπει να θεωρηθεί άγριο θήραμα του νησιού. Είναι όμως άχρηστο; Οι επιστημονικές μου γνώσεις (Η Γεωπονία έχει μαθήματα και Ζωοτεχνίας), μου επιτρέπουν να κάνω κάποιες προτάσεις. Σίγουρα σε όλα τα άρθρα που δημοσιεύω από το 2000 επισημαίνω ότι το ζώο αυτό πρέπει να εξαλειφθεί απ’ τη Σάμο για να προστατέψουμε την πανίδα, τον αγροτικό τομέα και όσους μετακινούνται γηγενείς και τουρίστες. Όμως το ζώο αυτό μπορεί να αποδεχθεί πολυτιμότατο βασιζόμενο στο ότι είναι παμφάγο και με πολύ ανθεκτικό οργανισμό σε ποικίλες οργανικές τροφές ακόμη και αν είναι αλλοιωμένες. Μπορεί να περιοριστεί η ύπαρξή του σε ελεγχόμενα εκτροφεία, όχι σε ελεύθερη ύπαρξη που είναι συν τω χρόνω και καταστροφική. Ίσως σε κάποια μέρη με μεγάλα δάση, εκεί να υπάρξει ως καθαρόαιμο αγριογούρουνο και μάλιστα προστατευόμενο, όμως ελεγχόμενος μικρός αριθμός.
Το κράτος λοιπόν μπορεί να προωθήσει με νομοσχέδιο επιδοτούμενα εκτροφεία αγριόχοιρων σε φυσικές δασικές εκτάσεις εκθρέφοντας τα παμφάγα αυτά ζώα με φυσικές τροφές καλλιεργειών όπως χαρούπια, καλαμπόκι, διάφορα σιτηρά και όσπρια αλλά και με το σπουδαιότερο, αξιοποιώντας τα υπολείμματα από τα εστιατόρια, σουπερμάρκετ, ακόμα και οικογενειακής τροφής. Άρα το κράτος στην καμπάνια που έκανε τα τελευταία χρόνια να ξεχωρίσει κάδους διάφορων υλικών όπως χαρτί, πλαστικό, σίδερο, γυαλί, κ.τ.λ. να δημιουργήσει και ένα άλλο κάδο για είδη διατροφής, που αυτόν να τον χειρίζονται ειδικές επιχειρήσεις που εκτρέφουν αγριόχοιρους και μάλιστα αυτοί οι κάδοι να είναι υπό μορφή ψυγείου για να μη αλλοιώνονται με τις υψηλές θερμοκρασίες τα οργανικά υπολείμματα.
Την πρόταση αυτή ήρθε να την ενισχύσει το έμπειρο και μελετημένο άρθρο του δημοσιογράφου κυρίου Δημήτρη Γαλάνη στο ΒΗΜΑ της 27ης Οκτωβρίου 2024 που είχε τίτλο «Γιατί πετάμε το φαγητό στα σκουπίδια». Κάποια στοιχεία μου δίδουν το συμπέρασμα ότι το 15% των αποβλήτων που είναι στο σύνολο παγκοσμίως κάποια εκατομμύρια τόνοι, προέρχονται από την ανθρώπινη τροφική παραγωγή, δηλαδή είναι οργανικά υπολείμματα από σπίτια, εστιατόρια, ξενοδοχεία, σουπερμάρκετ και στρατό. Γίνεται αντιληπτό ότι η αξιοποίηση αυτής της οργανικής ποσότητας όχι μόνο θα έχει επιπτώσεις στην μείωση των σκουπιδιών αλλά παράλληλα θα έχει μείωση και στην αρνητική επίπτωση στο περιβάλλον, μειώνοντας τα αέρια που παράγονται με την σήψη τα οποία συμμετέχουν στην κλιματική αλλαγή με τις αρνητικές επιπτώσεις στο παγκόσμιο κλίμα, και κατ’ επέκταση οι γνωστές καταστροφές που επέρχονται από τα γνωστά ακραία καιρικά φαινόμενα που παρατηρούνται και στην Ελλάδα μας.
Είναι μία πράξη, μια ιδέα απραγματοποίητη; Όχι, διότι έρχεται με άρθρο της η κυρία Μαρία Κατσουνάκη, την Κυριακή 29 Σεπτεμβρίου 2024, με τίτλο «Μαθήματα από την Μπόζα», μία πόλη της Σαρδηνίας κάνοντας εκεί διακοπές, παρατήρησε - ενημερώθηκε ότι στα σπίτια υπάρχει ειδικός κάδος στην κουζίνα, ειδικό δοχείο για τα οργανικά απόβλητα τα οποία πιστεύω εγώ ότι εν συνεχεία θα αξιοποιούνται καταλλήλως. Βέβαια δεν θα ξεχάσω τα χρόνια της δικιάς μου θητείας στο στρατό που το περίσσευμα από το φαγητό των στρατιωτών συγκεντρώνονταν σε ειδικούς κάδους τα οποία έπαιρναν κατόπιν διαγωνισμού εκτροφείς χοιριδίων. Να που ήρθε η ώρα όλη αυτή η ποσότητα των οργανικών σκουπιδιών να αξιοποιηθεί για την εκτροφή των ζώων αυτών. «Τα πάντα ρει», είχε πει ο Εφέσιος Ηράκλειτος και ας θυμηθούμε ότι πριν δεκαετίες τα ξυλοκέρατα - τα χαρούπια ήταν τροφή μόνο για τα ζώα, εκτός της περιόδου της κατοχής που έσωσαν κόσμο και κοσμάκη, σήμερα τα διακρίνουμε να γίνονται κάπου 40 παρασκευάσματα ανθρώπινης διατροφής που κυκλοφορούν στο εμπόριο και είναι περιζήτητα και ακριβά. Ας εφαρμόσουμε αυτό το οποίο πιστεύω ότι «Τίποτα δεν πετάμε, όλα τα αξιοποιούμε»
Έτσι λοιπόν ο μέχρι στιγμής αγριόχοιρος που τον έχω χαρακτηρίσει ως εξολοθρευτή για την πανίδα, μπορεί να μετατραπεί γενικώς σε αξιοποιητή, φθάνει να μην είναι ελεύθερος.
Διαβάζοντας τον αθηναϊκό τύπο, αναρωτιούνται γιατί λιγοστεύει ο αριθμός ελαφιών. Απλά, τη στιγμή που υπάρχει ο αγριόχοιρος, τρώει από τα νεογέννητα ελαφάκια έως και μικρά ελαφάκια και ό,τι ζωικό υπάρχει, όχι μόνο αυτά που υπάρχουν στην πανίδα της Αττικής, αλλά και σε όλη την Ελληνική επικράτεια.
Την διατροφή αυτού του ζώου την γνώριζα από παλιά επιστημονικώς, γι’ αυτό από το 2000 στα διάφορα άρθρα που δημοσίευα στον Σαμιακό Τύπο, κατέληγα στην λέξη «ΕΞΑΛΕΙΨΗ» που μέχρι στιγμής σε εμπεριστατωμένες επιστολές που στέλνω στα Υπουργεία Περιβάλλοντος και Γεωργίας αιτώ για τη Σάμο τη λέξη εξάλειψη και όχι, ούτε ελάττωση, ούτε έλεγχο, ούτε στείρωση του υπάρχοντος αριθμού των ζώων, γιατί δεν είναι ούτε γατάκια, ούτε σκυλάκια συντροφιάς, όπως προτείνουν από το Υπουργείο. Είναι ζώα καταστροφής και πρέπει όσο το δυνατόν συντομότερα να παρθούν ριζικές αποφάσεις από τα υπουργεία, χωρίς να λάβουν υπόψη ημιμαθείς και άσχετους περιβαλλοντολόγους. Ευτυχώς με την ενημέρωσή μου (δεν είναι εγωιστικό αυτό που γράφω), πολλοί φορείς στη Σάμο ζητούν την εξάλειψη του ζώου απ’ το νησί και ήδη το συντομότερο διότι, ότι φωλιάζει και αναπαράγεται επί του εδάφους εξαφανίζεται και ήδη μπήκαμε σε περίοδο που φωλιάζουν τα πουλιά και αναπαράγονται τα ζώα.
Λυπούμαι για τα υπουργεία που ενώ έχουν δημιουργήσει προστατευόμενες ζώνες με την επωνυμία «ΝΑΤΟΥΡΑ» στη Σάμο και επί συνολικής έκτασης του νησιού 477.400 στέμματα, οι προστατευόμενες περιοχές ΝΑΤΟΥΡΑ είναι 120.000 στρέμματα, δυστυχώς αυτά δεν είναι περιφραγμένα και δεν είναι δυνατόν να περιφραχτούν και να προστατευτούν
Εκεί οι αγριόχοιροι βρίσκουν την ησυχία τους – καταφύγιο, αφού δεν επιτρέπεται το κυνήγι, συν τω χρόνω εξασφαλίζοντας και την τροφή τους εξαφανίζοντας ότι ζει, κινείται και αναπαράγεται. Άρα δώρο άδωρο για την διατήρηση της πανίδας του νησιού που διατηρεί τρία είδη προστατευόμενα μοναδικά στον πλανήτη όπως τα προανέφερα, που ο αγριόχοιρος τα εξαφανίζει, πέραν των μη προστατευόμενων θηραμάτων πτωχεύοντας έτσι όλη την πανίδα.
Προσφάτως ανακοινώθηκε ότι στην Κίνα μετά από εμπειρία των τελευταίων 20 χρόνων από τη ζωή των αγριογούρουνων πάρθηκε απόφαση να επικηρύξει τα ζώα αυτά με 350 € για κάθε φονευθέν ζώο. Σίγουρα δεν θα χαρακτηριστούμε εμείς οι Έλληνες μη φιλόζωοι, τη στιγμή που δια τον τρόπο αυτό θα προφυλάξουμε όλα τα άλλα είδη, δημιουργήματα του θεού, απαλλάσσοντας την Σάμο από τον αγριόχοιρο που όλα τα εξολοθρεύει. Έχω την εντύπωση στο βασικό αυτό θέμα θα πρέπει να παρθεί η άποψη του Οικουμενικού μας Πατριάρχη κυρίου Βαρθολομαίου τον Επονομαζόμενο Πράσινο Πατριάρχη, όπως συνηθίζεται να λέγεται, εξ αιτίας του ενδιαφέροντός του για το περιβάλλον, και θα δείτε ότι θα έχει παρόμοια άποψη, δηλαδή την σωτηρία των πολλών που τείνουν να εξαλειφθούν, έναντι του ενός που εξαφανίζει τα πάντα. Παρόμοια άποψη πιστεύω ότι θα έχουν πάρει γραπτώς τα Υπουργεία και από διάφορους περιβαλλοντολογικούς συλλόγους, ακόμη και από κυνηγητικούς, αφού τους στερεί το θήραμα του λαγού, της πέρδικας, του φασιανού, του ελαφιού, του ζαρκαδιού και πολλών άλλων ζώων και πτερωτών.
Πιστεύω ότι όπως το 1999 πάρθηκε κρατική απόφαση να απαγορευθεί το κυνήγι του αγριόχοιρου για να αυξηθεί ο πληθυσμός του, το ίδιο πιστεύω ότι πρέπει να συμβεί και τώρα, δηλαδή να απαγορευθεί το κυνήγι για όλα τα είδη για τρία χρόνια για να επανέλθει ο πληθυσμός του σαμιακού θηράματος σε ένα αριθμό που να επιτρέπει και την ύπαρξή του και το χόμπι από τους κυνηγούς, αφού βεβαίως εξαλειφθεί ο αγριόχοιρος.
Αλλά και στην τεχνητή νοημοσύνη εάν δώσετε όλα αυτά τα στοιχεία θα σας δώσει τις προτάσεις που σας έδωσε ένας γεωτεχνικός φιλόζωος χριστιανός.
Κοκκάρι Σάμου, 10 Μαρτίου 2025
*Γεωπόνος
Από την έντυπη έκδοση του «Σαμιακού Βήματος»
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου