Η ενέργεια που απορροφάται στο ανθρώπινο σώμα από την έκθεση σε ακτινοβολία ονομάζεται απορροφούμενη δόση.
Ισοδύναμη δόση
Όταν η ακτινοβολία απορροφάται από τη ζωντανή ύλη, μπορεί να παρατηρηθεί μια βιολογική επίδραση. Ωστόσο, ίσες απορροφούμενες δόσεις δεν θα παράγουν απαραίτητα ίσες βιολογικές επιδράσεις. Η επίδραση εξαρτάται από τον τύπο της ακτινοβολίας (όπως άλφα, βήτα, γάμμα). Η ισοδύναμη δόση εκφράζεται ως μία ενιαία μονάδα που αντιπροσωπεύει τον βαθμό βλάβης που θα προκαλούσαν διαφορετικοί τύποι ακτινοβολίας στον ίδιο ιστό.
Αποτελεσματική δόση
Διαφορετικοί ιστοί και όργανα έχουν διαφορετική ευαισθησία στην ακτινοβολία. Για παράδειγμα, ο μυελός των οστών είναι πολύ πιο ακτινοευαίσθητος από τον μυϊκό ή τον νευρικό ιστό. Για να ληφθεί μια ένδειξη για το πώς η έκθεση μπορεί να επηρεάσει τη συνολική υγεία, η ισοδύναμη δόση πολλαπλασιάζεται με έναν συντελεστή στάθμισης ιστού (wT) που σχετίζεται με τον κίνδυνο για έναν συγκεκριμένο ιστό ή όργανο. Το αποτέλεσμα είναι η αποτελεσματική δόση που απορροφάτε από το σώμα.
Δόση από την υποκείμενη ακτινοβολία
Η ακτινοβολία ήταν πάντα παρούσα γύρω μας. Στην πραγματικότητα, η ζωή έχει εξελιχθεί σε έναν κόσμο που περιέχει σημαντικά επίπεδα ιοντίζουσας ακτινοβολίας. Προέρχεται από το διάστημα, το έδαφος και ακόμη και μέσα στα ίδια μας τα σώματα. Οι δόσεις λόγω της φυσικής υποβάθρου ακτινοβολίας ποικίλλουν ανάλογα με την τοποθεσία και τις συνήθειες.
Δόση από κοσμική ακτινοβολία
Περιοχές σε υψηλότερα υψόμετρα δέχονται περισσότερη κοσμική ακτινοβολία. Σύμφωνα με μια μελέτη του Health Canada, η ετήσια αποτελεσματική δόση ακτινοβολίας από κοσμικές ακτίνες στο Βανκούβερ, στην επαρχία της Βρετανικής Κολομβίας, που βρίσκεται στο επίπεδο της θάλασσας, είναι περίπου 0,30 mSv. Αυτό συγκρίνεται με την κορυφή του Όρους Λόρνε, στο Γιουκόν, όπου σε υψόμετρο 2.000 μέτρων, ένα άτομο θα λάβει ετήσια δόση περίπου 0,84 mSv. Τα αεροπορικά ταξίδια επίσης αυξάνουν την έκθεση σε περισσότερη κοσμική ακτινοβολία, με μια επιπλέον μέση δόση 0,01 mSv ανά Καναδό ετησίως.
https://www.cnsc-ccsn.gc.ca/eng/resources/radiation/radiation-doses/
Δόση από εδαφική ακτινοβολία
Υπάρχουν επίσης φυσικές πηγές ακτινοβολίας στο έδαφος. Για παράδειγμα, ορισμένες περιοχές δέχονται περισσότερη ραδιενέργεια από εδάφη που είναι εμπλουτισμένα με ουράνιο. Η μέση αποτελεσματική δόση από την ακτινοβολία που εκπέμπεται από το έδαφος (και τα οικοδομικά υλικά που προέρχονται από το έδαφος) είναι περίπου 0,5 mSv το χρόνο. Ωστόσο, η δόση ποικίλλει ανάλογα με την τοποθεσία και τη γεωλογία, με δόσεις να φτάνουν έως και 260 mSv στο Βόρειο Ιράν ή 90 mSv στη Νιγηρία. Στον Καναδά, η εκτιμώμενη υψηλότερη ετήσια δόση για την εδαφική ακτινοβολία είναι περίπου 1,4 mSv, μετρημένη στα Βορειοδυτικά Εδάφη.
Δόση από εισπνοή
Η φλοιός της γης συμβάλλει επίσης στα επίπεδα έκθεσής μας. Το αέριο ραδόνιο, το οποίο παράγεται από τη γη, είναι παρών στον αέρα που αναπνέουμε. Το αέριο ραδόνιο διασκορπίζεται φυσικά καθώς εισέρχεται στην ατμόσφαιρα από το έδαφος. Ωστόσο, όταν το αέριο ραδόνιο εισέρχεται σε ένα κτίριο (μέσω του δαπέδου από το έδαφος), τείνει να συγκεντρώνεται. Η μακροχρόνια έκθεση σε αυξημένα επίπεδα ραδονίου αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του πνεύμονα. Η παγκόσμια μέση ετήσια αποτελεσματική δόση ακτινοβολίας ραδονίου είναι περίπου 1,2 mSv.
Υπάρχουν επίσης φυσικές πηγές ακτινοβολίας στο έδαφος. Για παράδειγμα, ορισμένες περιοχές δέχονται περισσότερη ραδιενέργεια από εδάφη που είναι εμπλουτισμένα με ουράνιο. Η μέση αποτελεσματική δόση από την ακτινοβολία που εκπέμπεται από το έδαφος (και τα οικοδομικά υλικά που προέρχονται από το έδαφος) είναι περίπου 0,5 mSv το χρόνο. Ωστόσο, η δόση ποικίλλει ανάλογα με την τοποθεσία και τη γεωλογία, με δόσεις να φτάνουν έως και 260 mSv στο Βόρειο Ιράν ή 90 mSv στη Νιγηρία. Στον Καναδά, η εκτιμώμενη υψηλότερη ετήσια δόση για την εδαφική ακτινοβολία είναι περίπου 1,4 mSv, μετρημένη στα Βορειοδυτικά Εδάφη.
Δόση από εισπνοή
Η φλοιός της γης συμβάλλει επίσης στα επίπεδα έκθεσής μας. Το αέριο ραδόνιο, το οποίο παράγεται από τη γη, είναι παρών στον αέρα που αναπνέουμε. Το αέριο ραδόνιο διασκορπίζεται φυσικά καθώς εισέρχεται στην ατμόσφαιρα από το έδαφος. Ωστόσο, όταν το αέριο ραδόνιο εισέρχεται σε ένα κτίριο (μέσω του δαπέδου από το έδαφος), τείνει να συγκεντρώνεται. Η μακροχρόνια έκθεση σε αυξημένα επίπεδα ραδονίου αυξάνει τον κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του πνεύμονα. Η παγκόσμια μέση ετήσια αποτελεσματική δόση ακτινοβολίας ραδονίου είναι περίπου 1,2 mSv.
Δόση από τεχνητές πηγές ακτινοβολίας
Οι τεχνητές πηγές ακτινοβολίας (εμπορικές και βιομηχανικές δραστηριότητες) αντιπροσωπεύουν περίπου 0,6 mSv της ετήσιας έκθεσής μας σε ακτινοβολία. Οι ακτίνες Χ και άλλες διαγνωστικές και θεραπευτικές ιατρικές διαδικασίες αντιπροσωπεύουν περίπου 1,2 mSv ετησίως (UNSCEAR 2000). Τα καταναλωτικά προϊόντα όπως ο καπνός και οι ανιχνευτές καπνού ευθύνονται για άλλα 0,1 mSv της έκθεσής μας στην ακτινοβολία κάθε χρόνο.
΄΄ΠΑΠΑΪΩΑΝΝΟΥ΄΄ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ
ΣΑΜΟΥ-ΙΚΑΡΙΑΣ
persefonikatsarini@gmail.com
persefonikatsarini@gmail.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου