Επιστρέφουν τα «Σύντομα Μαθήματα Ιστορίας»

Στην αρχή της χρονιάς ξεκίνησε ένα πραγματικά γοητευτικό ταξίδι για την Ιστορία της Σάμου, με τη μορφή ραδιοφωνικών εκπομπών, που επιμελείται και παρουσιάζει ο φιλόλογος και π. προϊστάμενος του Ιστορικού Αρχείου Σάμου Χρίστος Λάνδρος. 

Οι μνήμες ενός Σαμιώτη από το αλβανικό μέτωπο - "Όλος ο λόχος ορμά κατά του εχθρού. Θάρρος παιδιά! Εμπρός! Αέραααα!"

Ήταν 17 Σεπτεμβρίου 1940 όταν ο Νικόλαος Χατζησταμούλου από τα Κοντακέϊκα παρουσιάστηκε στο 18^ο Σύνταγμα Σάμου και κατατάχτηκε στη δύναμη του 11^ου λόχου. Στις 17 Σεπτεμβρίου θα επιβιβάζονταν στο πλοίο και θα αναχωρούσε από τη Σάμο προς άγνωστη κατεύθυνση.

Σάμος: Από Ηγεμονία σε Αιχμαλωσία; Γράφει ο Αλέξανδρος Λ. Παπαγεωργίου

Το έμβλημα της Ηγεμονίας της Σάμου (1834-1912)

 ‘ … Σύμφωνα με τις θεμελιώδεις αρχές του νόμου και της ηθικής, είμαστε υπέρμετρα δικαιολογημένοι στην προσπάθειά μας να καθορίσουμε για τους εαυτούς μας κάτω από ποιές συνθήκες θα δεχθούμε, ή δεν θα δεχθούμε, πολίτες άλλων χωρών να συμμετάσχουν στον πολιτισμό μας, την βιομηχανία μας και την κοινωνική μας ζωή … σταδιακά αφυπνιζόμαστε από τον λήθαργο και συνειδητοποιούμε το γεγονός ότι η ανεξέλεγκτη μετανάστευσις μπορεί να αποβεί μοιραία για το έθνος …’ 

Arthur James Balfour, 1^st Earl of Balfour, Πρωθυπουργός του ΗνωμένουΒασιλείου, House of Commons, 2 Δεκεμβρίου, 1905

Η επέτειος της ναυμαχίας της Σάμου, τοπική εθνική εορτή της 6ης Αυγούστου

Η επιτυχημένη απόκρουση της δεύτερης επίθεσης κατά της Σάμου, τον Αύγουστο του 1824 είχε τόσο μεγάλη επίδραση στην σαμιακή κοινωνία ώστε μετέβαλε την επίσημη σφραγίδα των Γενικών Συνελεύσεων. Εξάλλου η ναυμαχία της Σάμου στις 5 Αυγούστου 1824 με την πυρπόληση μεγάλων εχθρικών πολεμικών πλοίων είχε ως αποτέλεσμα να αποτραπεί για δεύτερη φορά η κατάληψη της νήσου. 

Η Ιστορία που... ξεχάσαμε – Τα παραμελημένα παραθαλάσσια φυλάκια της Σάμου του 1821

Πρόκειται για τα φυλάκια του 1821, που τόσα έχουν να αφηγηθούν για εκείνη την εποχή. Είναι οι λεγόμενες Βαρδιόλες, που βρίσκονται λησμονημένες, παραδομένες στη λήθη του χρόνου  και περνούν απαρατήρητες, χωρίς να γνωρίζουμε τους εθνικούς συμβολισμούς που κρύβουν.

Το έθιμο του Καδή μέσα από το βιβλίο "Σαμιακά" του Επ. Σταματιάδη

Φωτο: samosbook.gr

Το έθιμο πραγματοποιούνται παλιά την Καθαρά Δευτέρα και πληροφορίες για την τήρησή του δίνει ο Επαμεινώνδας Σταματιάδης στο βιβλίο του «Σαμιακά».

Ιωάννης Χατζηγιάννης. Ο ευφυής πολιτικός που μεταμόρφωσε το Καρλόβασι

Ο Ιωάννης Χατζηγιάννης γεννιέται το 1832 στο Νέο Καρλόβασι. Από το 1967 που πρωτοεκλέγεται πληρεξούσιος ασχολείται με την πολιτική. Είναι ο πιο ισχυρός πολιτικός άνδρας του νησιού στο χρονικό διάστημα 1867-1904.

Μετά τον Λυκούργο Λογοθέτη η προσωπικότητα του Χατζηγιάννη σκιάζει κάθε άλλη. Είναι η επιφανέστερη σαμιακή μορφή με τα λαμπρά του έργα και τη βαρύνουσα πολιτική του υπόσταση. Το πολιτικό του κύρος ξεπερνάει τα όρια του Καρλοβάσου. Από τους σημαντικότερους οικονομικούς παράγοντες του νησιού. Μεγαλοκτηματίας, έμπορος, εξαγωγέας κρασιού και οινοπνευματωδών, βιομήχανος.

21 Νοεμβρίου 1943 - Όταν οι Γερμανοί κατέλαβαν τη Σάμο

Kυριακή, 21 Νοεμβρίου. Λίγες ημέρες μετά το βομβαρδισμό της 17^ης Νοεμβρίου, οι Γερμανοί αποβιβάζονται στο Πυθαγόρειο και  καταλαμβάνουν τη Σάμο, σηματοδοτώντας την έναρξη της γερμανικής κατοχής στη Σάμο.

Κείμενο των ΓΑΚ Σάμου για την Ένωση της Σάμου με την Ελλάδα

Βιβλιογραφία για την περίοδο της ΄Ενωσης, καθώς και ένα επίκαιρο κείμενο του τ. προϊσταμένου των ΓΑΚ Σάμου, κ. Χρήστου Λάνδρου, έστειλε η προισταμένη των Γενικών Αρχείου Κράτους Σάμου, κα Αγγέλα Χατζημιχάλη.

Διαβάστε παρακάτω το κείμενο:

Ημέρα μνήμης για τα θύματα του βομβαρδισμού

Με γενικό σημαιοστολισμό και φωταγώγηση όλων των δημόσιων κτιρίων θα τιμηθούν στις 17 Νοεμβρίου τα θύματα του γερμανικού βομβαρδισμού, που έγινε στις το 1943, ημερομηνία που έχει καθιερωθεί ως δημόσια εορτή τοπικής σημασίας για το νομό μας.

Ο τρίωρος βομβαρδισμός είχε ως απολογισμό 75 νεκρούς, ανυπολόγιστες υλικές καταστροφές και σηματοδότησε την αρχή της γερμανικής Κατοχής στο νησί μας

9 Ιουνίου, Παγκόσμια Ημέρα Αρχείων

Τα ΓΑΚ Αρχεία Νομού Σάμου συμμετέχουν στον εορτασμό της Παγκόσμιας Ημέρας των Αρχείων που διοργανώνεται κάθε χρόνο, από το 2007, από το Διεθνές Συμβούλιο Αρχείων. Η ημέρα αυτή είναι ημέρα γιορτής για τη διεθνή αρχειακή κοινότητα και στόχο έχει να γνωστοποιηθεί στο ευρύτερο κοινό η πολυδιάστατη προσφορά των Αρχείων στον πολιτισμό και στη κοινωνία εν γένει.

Το Αρτεμίσιο της Σάμου

Μικρές λεπτομέρειες, ασήμαντες σε πρώτη εκτίμηση πληροφορίες των αρχαίων πηγών, όπως είπαμε και στο πρώτο μέρος, μπορεί κάποια στιγμή να αποδειχτούν πολύτιμες και να φωτίσουν, να ερμηνεύσουν τα ευρήματα των ανασκαφών. 

  Σωστικές ανασκαφές που πραγματοποιήθηκαν το 1979 έξω από τα δυτικά τείχη της αρχαίας πόλης της Σάμου έφεραν στο φως τα λιγοστά λείψανα ενός ιερού. Η ταύτισή του με το Ιερό της Αρτέμιδος, το γνωστό ήδη από τις ιστορικές πηγές, έγινε δυνατή με τα εκπληκτικά ευρήματα των πλούσιων αποθετών. Ανάμεσά τους βρέθηκαν μικρά κομμάτια σπασμένων αγγείων -όστρακα, κατά την επιστημονική ορολογία- που έσωζαν χαραγμένο το όνομα της μεγάλης θεάς, της Αρτέμιδος. Η μελέτη όμως του υλικού οδηγούσε χωρίς αμφιβολία σε μια χρονολόγηση του σχηματισμού των αποθετών κάπου πριν από το 520 π.Χ. Δεν χρειαζόταν πολλή... φαιά ουσία για να σχετιστεί η καταστροφή με τα γεγονότα που αναφέρει ο Ηρόδοτος τα σχετικά με τις περσικές προσπάθειες για την αποκατάσταση του Συλοσώντα στην εξουσία. Η ταύτιση του ιερού όμως μας βοήθησε να κατανοήσουμε κάποια άλλα σημεία της αφήγησης του μεγάλου ιστορικού. 

Μικρές στιγμές στη μεγάλη ιστορία

Φωτογραφία: samosbook.blogspot.gr

Εκείνο που πιο πολύ γοητεύει στην Ιστορία δεν είναι τα μεγάλα γεγονότα, οι μεγάλες και ένδοξες μάχες, οι μεγάλοι και διάσημοι βασιλιάδες και στρατηγοί και τα κατορθώματά τους, αλλά κάποια ασήμαντα σε πρώτη ματιά επεισόδια, που, όμως, καμιά φορά μπορεί να παίξουν ουσιαστικό ρόλο στην εξέλιξη της ίδιας της παγκόσμιας Ιστορίας.  Πολλές τέτοιες στιγμές, ολοζώντανες και ολόδροσες, μπορεί να βρει κανείς στην αρχαία γραμματεία· εκεί βρίσκεται ίσως και ένα μεγάλο μέρος της γοητείας της. Μια τέτοια περίπτωση αφηγείται ο ιστορικός Ηρόδοτος, ο πατέρας της Ιστορίας, με την απαράμιλλη μαγεία του λόγου του. 

69 χρόνια από το βομβαρδισμό της Σάμου

Εξήντα εννέα (69) χρόνια κλείνουν σήμερα από το βομβαρδισμό του Βαθιού και του Πυθαγορείου από τους Γερμανούς.

Η επίθεση των γερμανικών στούκας Ju-88 ξεκίνησε στις  17 Νοεμβρίου στις 1 το μεσημέρι και σταμάτησε 3 ώρες αργότερα. Όπώς γράφει ο Βαγγέλης Δημητριάδης στο βιβλίο (Το Τηγάνι της Σάμου, 1940-1955), «Η πόλις είχε χωθεί ,μέσα εις σύννεφα κονιορτού... Ήτο ένας εκ των αγριωτέρων και σκληροτέρων βομβαρδισμών του πολέμου... Αι θανατώσεις, οι ακρωτηριασμοί, οι θρήνοι, οι ολολυγμοί των πληγωμένων, των ημιθανών, των ενταφιασμένων υπό τα ερείπια συνεπλήρωνον την φρικώδη εικόνα».

Ο απολογισμός του βομβαρδισμού τραγικός. 75 νεκροί σε Βαθύ, 3 στο Πυθαγόρειο και ανυπολόγιστες ζημιές....Πέντε ημέρες αργότερα, στις 22 Νοεμβρίου, ο γερμανικός στρατός κατοχής αποβιβάζεται στο νησί μας...

Σαν σήμερα πριν 100 χρόνια...

Από το βιβλίο «Θεμιστοκλής Σοφούλης. Πρωθυπουργός της Ελλάδος», του Κώστα Πτίνη.

«Το πρωί της Κυριακής ένας φαιδρός και ωραίος ήλιος χρύσωνε τα πρασινοστόλιστα βουνά της Σάμου μας. Ο καιρός ήταν εξαίσιος. Γαλήνη τερπνή επικρατούσε. Ούτε ένα σύννεφο δεν σκίαζε τον ουρανό. Η θερμοκρασία ήταν μέτρια και ένας γλυκύτατος ζέφυρος έστελνε θωπευτικά φιλιά προς κάθε ύπαρξη. Νόμιζε κανείς πως και η άψυχος φύση πανηγύριζε την εθνική χαρά. 

Θεμιστοκλής Σοφούλης. Ο πρωτεργάτης της Ένωσης

Αρχηγός της σαμιακής επανάστασης του 1912 και πρωτεργάτης της ένωσης της Σάμου με την Ελλάδα. Αρχαιολόγος στην αρχή της σταδιοδρομίας του εξελίχθηκε σε πολιτικό με πανελλήνια εμβέλεια.

Γεννήθηκε στο βαθύ της Σάμου το 1860. Έμαθε τα πρώτα γράμματα στο δημοτικό σχολείο του χωριού του και στο Πυθαγόρειο Γυμνάσιο. Ήταν ο δεύτερος γιος του Πανανού Σοφούλη, εύπορου οινεμπόρου, και μαχητικού πολιτευτή της Σάμου ο οποίος είχε διατελέσει πληρεξούσιος και πρόεδρος της γενικής Συνέλευσης.

Οι επιδόσεις του στο γυμνάσιο και η μεγάλη οικονομική ευχέρεια της οικογένειάς του, τού επέτρεψαν να συνεχίσει τις σπουδές του στον τομέα που τον ενδιέφερε. Μετά το Γυμνάσιο φοίτησε στα πανεπιστήμια Μονάχου, Βερολίνου και Βύρτσμπουργκ, όπου εκπόνησε τη διδακτορική του διατριβή με θέμα «Ο Άδης στην αρχαία τέχνη», το 1884. Επιστρέφοντας στην Αθήνα το 1885 έγινε έφορος αρχαιοτήτων και μετά από τρία χρόνια υφηγητής με τη διατριβή «Περί του αρχαίου αττικού εργαστηρίου».Ειδικεύτηκε στον τομέα της αρχαίας ελληνικής γλυπτικής.

Η Σάμος το 1912

Ντοκιμαντέρ για την απελευθέρωση της Σάμου θα προβάλλει η ΕΤ1

Το εξαιρετικό ντοκιμαντέρ «Η απελευθέρωση της Σάμου» του σκηνοθέτη-σεναριογράφου αλλά και δισέγγονου του Θεμιστοκλή Σοφούλη, Αλέξανδρου Κακαβά, θα μεταδοθεί από την ΕΤ1 την Κυριακή, 11 Νοεμβρίου στις 17:00.