Ο χάρτης αποτυπώνει σε ένα επίσημο έγγραφο προς χρήση από την Κομισιόν και την Ε.Ε. την υφιστάμενη κατάσταση στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο και τις ελληνικές απόψεις για την έκταση των θαλασσίων ζωνών της χώρας. Η Άγκυρα αντέδρασε δημοσιεύοντας χάρτη με τις δικές της θέσεις και δηλώνοντας ότι οι μονομερείς ενέργειες της Ελλάδας δεν θα έχουν καμία νομική συνέπεια για την Τουρκία.
«Όπλο» ο θαλάσσιος χωροταξικός σχεδιασμός
Η ανακοίνωση του θαλάσσιου χωροταξικού σχεδιασμού (ΘΧΣ), στο πλαίσιο συγκρότησης της Εθνικής Χωρικής Στρατηγικής για τον Θαλάσσιο Χώρο (ΕΧΣΘΧ), συνιστά αποτέλεσμα μιας προσπάθειας που ξεκίνησε σχεδόν από την πρώτη ημέρα που ο υπουργός Εξωτερικών Γιώργος Γεραπετρίτης πέρασε την πόρτα του νεοκλασικού κτιρίου στη Βασιλίσσης Σοφίας. Η κυβέρνηση αποφάσισε να προχωρήσει στην ανακοίνωση του ΘΧΣ για διάφορους λόγους, οι οποίοι συνδέονται κατά κύριο λόγο με την υποχρέωση της Ελλάδας ως κράτους-μέλους της Ε.Ε. να διαθέτει ένα τέτοιο σχέδιο (με καταληκτική ημερομηνία την 31η Μαρτίου 2021) και, βεβαίως, τα πρόστιμα που συνδέονταν με τη διαρκή καθυστέρηση κατάθεσής του. Η τελευταία καταδικαστική απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου ήταν εκείνη της 27ης Φεβρουαρίου (υπόθεση C‑128/24), η οποία και λειτούργησε ως ένας ακόμα μοχλός πίεσης για την επίσπευση των διαδικασιών από την Αθήνα. Η ελληνική κυβέρνηση ανέμενε, βεβαίως, και τις –ουσιαστικά προαναγγελθείσες– τουρκικές αντιδράσεις, οι οποίες αποτυπώνονται σε ένα χάρτη που περιλαμβάνει ορισμένες από τις πάγιες αντιλήψεις της Άγκυρας, αλλά είναι σε γενικές γραμμές πρόχειρος και δίχως κάποια αυστηρή νομική λογική γύρω από την κατάρτισή του. Πρόκειται, εν ολίγοις, για μια καθαρά επικοινωνιακή αντίδραση, προκειμένου να απαντηθούν οι εσωτερικές επικρίσεις περί δήθεν «υποχωρητικότητας» της κυβέρνησης Ερντογάν έναντι της Ελλάδας.
Επί της ουσίας, πάντως, ο χάρτης που συνοδεύει τον ΘΧΣ, όπως αναρτήθηκε από τα υπουργεία Εξωτερικών και Περιβάλλοντος, αποτυπώνει θαλάσσιες ζώνες δικαιοδοσίας της Ελληνικής Δημοκρατίας. Κάποιες από αυτές είναι ήδη οριοθετημένες. Συγκεκριμένα, περιλαμβάνονται οι ελληνοϊταλικές συμφωνίες οριοθέτησης Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) του 1977 και του 2020 και η τμηματική ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία του 2020. Για τη χάραξη χρησιμοποιήθηκε, επίσης, ο νόμος Μανιάτη (4001/2011), με εξαίρεση βέβαια τις παραπάνω συμφωνίες, οι οποίες κατέληξαν έπειτα από διαπραγματεύσεις με την Ιταλία και την Αίγυπτο σε μειωμένη επήρεια κάποιων νησιών.
Επί χάρτου η πλέον διακριτή διαφοροποίηση από τα απώτατα εξωτερικά όρια που προβλέφθηκαν με τον νόμο Μανιάτη είναι εκείνη που αφορά την τμηματική οριοθέτηση ΑΟΖ Ελλάδας και Αιγύπτου, με βάση την οποία η νησίδα Χρυσή νότια της Κρήτης, η Κάσος, η Κάρπαθος και η μισή Ρόδος εμφανίζονται να έχουν περιορισμένη επήρεια σε σχέση με την ηπειρωτική ακτή της μεγάλης βορειοαφρικανικής χώρας. Υπενθυμίζεται ότι η συμφωνία του Αυγούστου 2020 είχε σταματήσει ελαφρώς δυτικότερα του 28ου μεσημβρινού που αποτελεί για την Άγκυρα ιδιαίτερα ευαίσθητο σημείο. Και στο ενημερωτικό σημείωμα που συνόδευσε χθες τον ΘΧΣ υπογραμμίζεται ότι για όλες τις υπόλοιπες περιοχές έχει χρησιμοποιηθεί η μέση γραμμή για τον καθορισμό του εξωτερικού ορίου της ελληνικής υφαλοκρηπίδας «μέχρι τη σύναψη συμφωνιών οριοθέτησης με γειτονικά κράτη, των οποίων οι ακτές είναι παρακείμενες ή αντικείμενες με τις ελληνικές ακτές».
Η Αθήνα υπενθυμίζει στην Άγκυρα ότι εφόσον το επιθυμεί, ο δρόμος προς τη Χάγη ή τη διεθνή διαιτησία για την οριοθέτηση ΑΟΖ ή υφαλοκρηπίδας είναι ανοιχτός.
Με τον τρόπο αυτό ουσιαστικά η Αθήνα υπενθυμίζει στην Αγκυρα ότι εφόσον το επιθυμεί, ο δρόμος προς τη Χάγη ή τη διεθνή διαιτησία για την οριοθέτηση ΑΟΖ ή υφαλοκρηπίδας είναι ανοιχτός. Ενώ, επιπλέον, η σαφής διαφορά ανάμεσα στα απώτατα εξωτερικά όρια (νόμος Μανιάτη) και στην τμηματική οριοθέτηση ΑΟΖ με την Αίγυπτο αποτελεί μια καταφανή διάψευση των κατηγοριών της Τουρκίας περί μαξιμαλιστικού ελληνικού αφηγήματος.
Οι τουρκικές απόψεις βασίζονται, βεβαίως, στην ανάδειξη του λεγόμενου χάρτη της Σεβίλλης ως εθνικής θέσης της Αθήνας και του πάγιου φόβου της Άγκυρας για «εγκλωβισμό» στον κόλπο της Αττάλειας. Στην πραγματικότητα ο χάρτης που συνοδεύει τον ΘΧΣ δεν συμπίπτει με τον χάρτη της Σεβίλλης, παρά μόνο στα σημεία τα οποία δεν έχουν οριοθετηθεί. Αν και τα εξωτερικά όρια της υφαλοκρηπίδας έχουν σχεδιαστεί με βάση την πλήρη επήρεια των νησιών, ο χάρτης έχει σχεδιαστεί με την αιγιαλίτιδα ζώνη στα 6 ναυτικά μίλια (πλην Ιονίου που έχει επεκταθεί στα 12 ν.μ.) και με την υποσημείωση ότι η Ελλάδα διατηρεί το δικαίωμά της ανά πάσα στιγμή επέκτασής τους. Εν ολίγοις ο χάρτης που συνοδεύει τον ΘΧΣ αποτυπώνει πραγματικότητες και είναι σημαντικός κυρίως διότι αποτυπώνει σε ένα επίσημο έγγραφο για τη χρήση της Κομισιόν και της Ε.Ε., την υφιστάμενη κατάσταση στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, αλλά και τις ελληνικές απόψεις για την έκταση των θαλάσσιων ζωνών της χώρας.
Αξίζει να σημειωθεί ότι ο ΘΧΣ δεν έχει καμία σχέση με τη συζήτηση που είχε γίνει τους τελευταίους μήνες περί ανακήρυξης θαλάσσιων πάρκων στο Αιγαίο. Ωστόσο ο χάρτης του ΘΧΣ και οι τέσσερις ζώνες (χωρικές ενότητες) στις οποίες διαχωρίζει τις θαλάσσιες περιοχές της Ελλάδας, αποτελεί μόνο το πρώτο βήμα εναρμόνισης με το κοινοτικό κεκτημένο. Ακολουθεί ένας μακρύς νομοθετικός δρόμος για την εξειδίκευση όλων των δραστηριοτήτων που μπορεί να γίνουν σε αυτές τις τέσσερις περιοχές. Πρακτικά πρόκειται για μια σειρά από παραμέτρους, όπως η κλιματική ανθεκτικότητα του θαλάσσιου περιβάλλοντος, η βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη, η προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς και ιδιαίτερα των ενάλιων αρχαιοτήτων, η βελτίωση και προστασία των θαλάσσιων μεταφορών, η εκμετάλλευση των ενεργειακών πόρων της χώρας, η ιχθυοκαλλιέργεια και η ενίσχυση των διασυνοριακών έργων κοινού ενδιαφέροντος.
Πηγή: kathimerini.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου